ကဗ်ာ လကၤာ

ၿမန္မာကဗ်ာေတြဟာ ပုဂံေခတ္က စတင္ေပၚေပါက္လာတယ္လုိ႕မွတ္တမ္းေတြက ဆုိၾကတယ္ ပထမဆုံးကဗ်ာေတြကုိေတာ့ ၿမကန္ တုိ႕ ေရႊႏွင့္ယုိးမွား ပန္းစကား စသၿဖင့္ဆုိၾကတယ္။
သုိးကေလ ႏွင့္ အစခ်ီ ေလ့ရွိသည္ေရးစပ္သူကေတာ့ အမည္မသိ တဲ႕ ပုပၸားေတာင္က စကား၀ါ ပြင့္ေလးေတြနဲ႕ ေကာင္မေလးတေယာက္ရဲ႕ အလွကုိ စပ္ဆုိထားတာေပါ့ေလ ေၿပာခ်င္တာက ကဗ်ာေတြဟာ အဲ့ဒီေခတ္ကာလကလူေတြရဲ႕ ေနထုိ္င္ပုံ ၿပဳမူေၿပာဆုိပုံ အက်င့္တရားေတြ ကုိ သရုပ္ေဖာ္ၿပပါတယ္ ေနာင္ သမုိင္းကုိ ရွာေဖြ သူ သုေတသီတုိ႕အတြက္လည္း အေထာက္အကူေတြၿဖစ္တယ္ ၿပီးေတာ့ စစ္ခ်ီသူ စစ္သည္ေတြအတြက္ အားတက္ဖြယ္ရာေတြေရာ ( ၿမင္စုိင္းေရႊၿပည္ ကဲ့သုိ႕ ကာခ်င္းမ်ား ) ေၿဖသိမ္းတမ္းတဖြယ္ရာေတြလည္းၿဖစ္တယ္ ။ ပုဂံေခတ္မွစတင္ကာ ကဗ်ာ ေတြ ရတုေတြ ပ်ဳိ႕ေတြ ရကန္ေတြ အဲခ်င္းေတြ ဧခ်င္းေတြ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ေတြ ပတ္ပ်ဳိးေတြ ေမာ္ကြန္း စသည္ စသည္ ေနာက္ပုိင္း ဆရာေဇာ္ဂ်ီႏွင့္ ဆရာမင္းသု၀ဏ္တုိ႕ေရးတဲ႕ ေရွးေခတ္ပုဂံၿပည္ (ဆရာေဇာ္ဂ်ီ) ႏွင္ ့ေၿပာက္က်ား (ဆရာမင္းသု၀ဏ္) ကုန္းေဘာင္ခတ္ ဆရာၾကီးသခင္ကုိယ္ေတာ္မွဳိင္းေရးတဲ႕ ေလးခ်ဳိးၾကီးေတြ စသၿဖင့္အမ်ားႀကီးရွ္ိသတဲ့ ဒီထဲကမွ ႏွစ္သက္မိေသာ ကဗ်ာ လကၤာအခ်ိဳ႕ကုိ မွတ္သားထားမိတယ္ ေရးစပ္သူေတြဟာ ဘုရင္ေတြ မိဖုရားေတြ စစ္သူၾကီးေတြ သာသနာ့ေဘာင္က ရဟန္းေတြ စသည္စသည္ ရဟန္းပညာရွိ လူပညာရွိ မ်ားပဲၿဖစ္တယ္ ။ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္ရဲ႕ ေတာလားေတြ ရွင္မဟာရဌသာရ ရဲ႕ ကုိးခန္းပ်ဳိ႕ေတြ ရွင္မဟာသီလ၀ံသ ရဲ႕ ပါရမီခန္းပ်ဳိ႕ေတြဟာဆုိ ၿမတ္စြာဘုရားဂုဏ္ေတာ္ေတြကုိ ဖြဲ႕ဆုိထားတာေတြေပါ့ ။
ကဲ..ဒိထဲကမွ ႏွစ္သက္မိေသာ ကဗ်ာေလးေတြကုိ မွတ္သားထားမိတယ္ ။ သူတုိ႕ကေတာ့ …………..သကၠရာဇ္ ၅၂၆ ခုႏွစ္ ခန္႕ကေပၚေပါက္တဲ႕ မ်က္ေၿဖလကၤာ အၿဖစ္ နာမည္ၾကီးတဲ႕……
မ်က္ေၿဖလကၤာ

• သူတည္းတစ္ေယာက္၊ ေကာင္းဖို ့ေရာက္မူ သူတစ္ေယာက္မွာ ပ်က္လင့္ကာသာ ဓမၼတာတည္း။
• ေရႊအိမ္နန္းႏွင့္ ၾကငွာန္းလည္းခံ မတ္ဗိုလ္ရံ၍ ေပ်ာ္စံရိပ္ၿငိမ္ စည္းစိမ္မကြာ မင္းခ်မ္သာကား သမုဒၵရာ ေရမ်က္ႏွာထက္ ခဏတက္သည့္ ေရပြက္ပမာ အသက္လ်ာတည္း။
• ၾကင္နာသနား ငါ့အားမသတ္ ယခုလႊတ္လည္း ၀ိပါက္ၾကမၼာ လူတကာတို႔ ခႏၶာခိုင္ၾကည္ အတည္မျမဲ ေဘာက္လွဲတတ္သည္ မခြ်တ္စသာ သတၱ၀ါတည္း။
• ရွိခိုးေကာ္ေရာ္ ပူေဇာ္အကြ်န္ ပန္ခဲ့တံု၏ ခိုက္ၾကံဳ၀ိပါက္ သံသာစက္၌ ၾကိဳက္လတ္တြန္မူ တံု႔မယူလုိ စိတ္ၿမဲသို၍ ၾကည္ညဳိလႊတ္ၿပန္ သခင္မွန္ကို ခ်န္ဘိစိစစ္ အၿပစ္ဖယ္ေရး ခြင့္လ်င္ေပး၏ ေသြးသည္အနိစၥာ ငါ့ခႏၶာတည္း။ ။
အနႏၱသူရိယအမတ္ၾကီး(ပုဂံေခတ္).
အထက္ပါကဗ်ာေလး သမုိင္းကေတာ့…

က်န္စစ္မင္း၏ သမီးေတာ္ေရႊအိမ္သည္ႏွင့္ သားမက္ေတာ္ၿဖစ္သည့္ ေစာလူးမင္း၏သားေတာ္ ေစာယြမ္းမင္းသားတုိ႔မွဘုန္းတန္ခုိးၾကီးသည့္ အေလာင္းစည္သူ အမည္ရွိသားေတာ္ကိုဖြားၿမင္ခဲ့သည္၊၊ အေလာင္းစည္သူမင္းမွ သားေတာ္အၾကီး မင္းရွင္ေစာႏွင့္ သားေတာ္အငယ္ နရသူတုိ႔ကိုလည္း ရရွိခဲ့သည္၊၊ အ ေလာင္း စည္သူမင္းၾကီး နတ္ရြာစံကံေတာ္ကုန္ေသာအခါ သားေတာ္အၾကီးၿဖစ္သည့္ မင္းရွင္ေစာ သည္ နန္းေတာ္တြင္းတြင္ရွိမေနဘဲ အေ၀းသုိ႔ေရာက္ေနသည့္အခ်ိန္ၿဖစ္သည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ညီေတာ္ အငယ္ နရသူကထီးနန္းကို သိမ္းပုိက္လုိက္သည္၊၊

မင္းရွင္ေစာသိေသာအခါ ညီေတာ္ကိုတုိက္ခိုက္၍ နန္းကိုယူမည္ဟု စစ္ေၾကၿငာေသာအခါ ညီေတာ္မွ ေနာင္ေတာ္အၾကီးအားမယွဥ္၀ံ့၍ စစ္မၿပဳဘဲ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြး၍ ထီးနန္းေရးရာကို တုိင္ပင္လိုေၾကာင္း၊ ေနာင္ေတာ္အား အစဥ္အလာအတုိင္း ထီးနန္းကိုလႊဲအပ္ပါမည့္အေၾကာင္း ဖခင္လက္ထက္ကပင္ ကိုးကြယ္ခဲ့သည့္ ဆရာေတာ္တပါးၿဖစ္သည့္ “ပံ့သုကူမေထရ္”အား ၾကား၀င္ၿပီး ၿဖန္ေၿဖေစခဲ့သည္၊၊

ဤသမုိင္းကိုေထာက္၍ ပုဂံေခတ္ကပင္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ႏုိင္ငံေရးရာကိစၥမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ဘူး ေၾကာင္းမွတ္သားရသည္၊၊ ေနာင္ေတာ္အၾကီး မင္းရွင္ေစာသည္ ဆရာအရွင္ေၿပာစကားကို ရုိေသ သည္ကတေၾကာင္း ညီေတာ္ကိုလည္း ယုံလုိက္မိသည္ေၾကာင့္ ေစ့စပ္ၿဖန္ေၿဖမႈကိုလက္ခံၿပီး စစ္မၿပဳ ေတာ့ဘဲ နန္းေတာ္ထဲသို႔ ေအးေအးသာသာပင္ ၀င္ခဲ့ေတာ့သည္၊၊

ညီေတာ္ နရသူသည္ ေနာင္ေတာ္အား ထီးနန္းကိုအလြယ္တကူပင္ လႊဲအပ္လုိက္သည္၊၊ သို႔ေသာ္ ညဘက္ေရာက္ေသာအခါ တိတ္တဆိပ္လုပ္ၾကံလိုက္သည္၊၊ ထီးနန္းကိုလည္း အသာအယာပင္ ယူလုိက္ႏုိင္သည္၊၊ ၿပည္သူၿပည္သားတုိ႔က နရသူႏွင့္ ပံသုကူမေထရ္တုိ႔ပူးေပါင္းၿပီး သူတုိ႔ေလးစားသ ည့္ ဘုရင္အားလုပ္ၾကံလိုက္သည္ဟု ေၿပာဆုိၾကေလသည္

ပံသူကူမေထရ္သည္ ထုိလုပ္ၾကံမႈသတင္းႏွင့္ ၿပည္သူတုိ႔၏ တီးတုိးစကားမ်ားကိုၾကားသိေသာအခါ လြန္စြာ ရွက္ႏုိးေတာ္မူသည္ကတေၾကာင္း၊ နရသူမင္းယုတ္အားလည္း ေဒါသၿဖစ္သည္ေၾကာင့္ ပုဂံၿပည္တြင္ မေနေတာ့ဘဲ သီဟုိဠ္ၿပည္ (ေခၚ) သီရိလကၤာႏုိင္ငံသို႔ ထြက္ခြါခဲ့ေတာ့သည္၊၊

နရသူမင္းမွလည္း သားေတာ္အၾကီး နရသိခၤႏွင့္ သားေတာ္အငယ္ နရပတိစည္သူတုိ႔ကို ထီးနန္းဆက္ ဖြားၿမင္ခဲ့ၿပန္သည္၊၊ ခမည္းေတာ္ နတ္ရြာစံေသာအခါ အကိုၾကီးၿဖစ္သူ နရသိခၤ ထီးနန္းကိုဆက္ခံခဲ့သည္၊၊ ညီေတာ္အငယ္ နရပတိစည္သူမွာ အိမ္ေရွ႔စံၿဖစ္သည္၊၊ နရသိခၤဘုရင္တြင္ ပညာရွိအမတ္တဦး ရွိသည္၊၊ အနႏၱသူရိယ အမတ္ၿဖစ္သည္၊၊
၀ါးေတာအတြင္းမွရေသာ”ေ၀ဠဳ၀တီ”အမည္ရွိ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ကို ညီအကိုလုၾကရာမွ အကိုၿဖစ္သူရႈံးနိမ့္ နတ္ရြာစံရၿပီး ညီၿဖစ္သည့္ နရပတိစည္သူသည္ ပုဂံထီးနန္းကိုရရွိခဲ့ၿပန္သည္၊၊ မွားယြင္းသည့္ နရပတိစည္သူ၏ လုပ္ရပ္တခုမွာ အကုိလက္ထက္က ပညာရွိအမတ္မ်ားကို သတ္မိန္႔ေပးခဲ့ၿခင္းပင္၊ အသတ္ခံသြားရရွာသည့္ ပညာရွိအမတ္မ်ားႏွင့္ သူရဲ ေကာင္းစစ္သည္မ်ားအထဲတြင္ "အနႏၱသူရိယ"ပညာရွိအမတ္ၾကီးလည္း ပါသြားခဲ့သည္၊၊

ထူးဆန္းသည္မွာ နရပတိစည္သူဘုရင္သည္ ရန္သူဘက္သားကိုမွ သတ္သည္မဟုက္၊ သစၥာခံတပည့္ရင္းကိုလည္း သတ္ၿဖတ္ခဲ့သည့္ လုပ္ရပ္ၿဖစ္သည္၊၊ “မင္းေရးကိုမေထာက္ ၿမင္းေရးကိုေထာက္ သည္”ဟု ၿမန္မာစာေပသမုိင္းတြင္ အဆုိတခုရွိေသာဇာတ္လမ္းမွ အသက္စြန္႔၍ နန္းေတာ္ထဲမွ ထြက္ေၿပးလာၿပီး သတင္းပုိ႔သည့္ “ငေအာင္စြာ”သည္ နရပတိစည္သူ၏ လက္ရုံးတပည့္ၾကီး ၿဖစ္သည္၊၊ ကံမေကာင္းသည္မွာ သတင္းပို႔သည့္အတြက္ “မ်က္ႏွာမရဘဲ ေၿခရာရ”ခဲ့ရွာသည့္ “ငေအာင္စြာအမတ္”သည္ ဆရာရင္းနရပတိစည္သူ၏ လက္ခ်က္ၿဖင့္ ေတာထဲတြင္ အသက္ထြက္ခဲ့ရသည္၊၊
အေစာပုိင္းၿဖစ္စဥ္ကုိၿပန္ေကာက္ရလ်င္.. ဘုရင္နရပတိစည္သူ မွ အထင္ေတာ္လြဲကြက္မ်က္ ခါနီးမွာ အနႏ ၱသူရိယ အမတ္ၾကီး စပ္ဆုိ ခဲ့တဲ့ ေလးလုံးစပ္ လကၤာပါ ေနာက္ဆုံးအပုိဒ္ေလးကေတာ့ ခြင့္လႊတ္တတ္တဲက သူ႕သေဘာထားကုိၿမင့္ၿမတ္ဖြယ္ေတြ႕ရပါတယ္ ဘ၀တစ္ေကြ႕မွာ လက္စားေခ်ခြင့္ၾကဳံလာရင္ေတာင္ သင္ပုန္းေခ် မယ္ဆုိတဲက အမတ္ၾကီး စကားက လူေတြကုိ ခြင့္လႊတ္သည္းခံမွဳ႕အေၾကာင္းသတိေပးေနေလတယ္ ။
ေနာက္ထပ္ကဗ်ာတပုဒ္ကေတာ့ ကဗ်ာအစ ၿမကန္ က လုိ႕ဆုိစမွတ္ၿပဳတဲ႔ ၿမကန္ရဲ႕ အလွကုိ စပ္ဆုိထားေသာကဗ်ာ တပုဒ္ေပါ့
ၿမကန္
ေတာင္က်ေခ်ာင္းေတး၊
ေရ၀င္ေျပးလွည္႔၊
ေရေအးၾကည္သာ၊
ကန္ပုိင္မာလ်က္၊
ၾကာေပါင္းထုံထုံ၊
ငွက္မ်ဳိးစုံသည္၊
ဘုံ၀တိန္သာ၊
နႏၵာေပေလာ၊
တူစြဟုတၱာ"
ၿမကန္ရဲ႕အလွကုိ တာ၀တိ ံ သာနတ္ျပည္က နႏၵာ ေရကန္နဲ႕ေတာင္ခုိင္းႏွုိင္းဖြဲ႕ဆုိထားေလတယ္။ ဒီကဗ်ာႏွင့္ မေရွးမေႏွာင္းေပၚထြက္တယ္လုိ႕ စာေတြမွတ္တမ္းတင္ထားတဲ႕ကဗ်ာကေတာ့ …
ေရႊႏွင့္ယုိးမွား ပန္းစကား
သုိးကေလ............
ပုပၸါးနတ္ေတာင္ အေခါင္ျမင္႔ဖ်ား
စုံေတာျပား၌ ၊ႏံွ႔ရွားၾကဳိင္လြင္႔
ခါတန္ပြင္႔သည္၊ေရႊႏွင္႔ယိုးမွားပန္းစကား၊
သုိးကေလ............
စကားပြင္႔ႏွင္႔၊ႏုိင္းတင္႔နုိးသည္၊
ရဲမ်ဳိးသမီး၊ေမာင္ၾကီးႏွမ၊
ညက္လွျပာစင္၊မဲ႔သည္ပင္သား ခရီးသား။
သုိးကေလ............
ျမိတ္စုလြတ္လည္း၊အငယ္ကတည္းက၊
ကြ်မ္း၀င္ၾကသည္၊ေမြးဖတူရင္း
မ်ဳိးသည္မင္းႏွင္႔၊ခ်စ္ျခငး္စုရုံး၊
သက္ထက္ဆုံးသည္၊
ႏွလုံးမျခားေစာင္႔တရား၊
ေဆြမိမင္း၊
မ်က္သုတ္နီစင္၊ရထညး္ဖ်င္ႏွင္႔၊
က်ဳိငး္စင္ျမ၀ါ မတ္ၾကီးလ်ာကို
မယ္သာၾကဳိက္မိတုမယွိ။ တဲ႕…
ပုဂံေခတ္အေစာပုိင္း နတ္ကုိးကြယ္မွဳ႔ေတြ ထြန္းကားစဥ္ကာလ မင္းမဟာဂီရိ နတ္ကုိတုိင္တည္ေၿပာေနတဲ႕ စကား၀ါပန္းလုိ အသားအေရ၀င္း၀ါသူေလးက အမတ္ၾကီးတေယာက္အၿဖစ္လ်ာထားခံရသူ မင္းမွဳ႕ထမ္းအေပၚထားတဲ႕ ေမတၱာဘြဲ႕ပါ သူမကေတာ့ “သက္ထက္ဆုံးသည္ ႏွလုံးမၿခား ေစာင့္တရားတဲ႔ ” ခုေခတ္ မိန္းမပ်ဳိ ေယာက္က်ားပ်ဳိတုိ႔ၿဖင့္ အလြန္အမင္းကြာဟသြားခဲ့ပါၿပီ။
ေနာက္ထပ္ကဗ်ာ တပုဒ္ကေတာ့ ေရႊၿပည္ေတာ္ႏွင့္ေ၀းေနတဲ႕ အခုိက္အတန္႔ ကုိ ထင္သာၿမင္သာေအာင္ အမည္မသိတဲ႕ေရွးစာဆုိတေယာက္ကသရုပ္ေဖာ္သြားခဲ့တာပါ ၿမန္မာတုိင္းသိတဲ႕ ေရႊပဟုိရ္ စည္ရယ္ ၾကက္တြန္သံရယ္ ကုိ အခ်ိန္ကာလ တခုအၿဖစ္ သတ္မွတ္ ပုံကုိ ကဗ်ာ အၿဖစ္စပ္ဆုိထားတာပါ ငယ္ငယ္ သင္ပုန္းၾကီး ကဗ်ာေတြထဲလြတ္မွတ္ခ့ဲရေသာကဗ်ာ တပုဒ္ေပါ့ ။


ေရႊဗဟိုရ္စည္
ေရႊဗဟိုရ္စည္သံမ်ားကိုလ
မၾကားရၾကာေခ်ၿပီ
ေလးလရာသီ။
တိုင္း႒ာနီ
မဟုတ္ကယ္ပါၿပီ လို ့
ၾကက္သံကိုဗဟိုၿပဳရတယ္
ေတာသူ ့ရြာမို ့။ ။
အမည္မသိေရွးစာဆို
The Palace Drum

Full four months have slowly passed
Since i heard the palace drum
Thats marks the time and tell the hour
With deep resounding thrum.
Banished far from city walls,
where no drummer strikes the score,
The village maid and I as well
Hearken to the rooster's crow.
Mg Thein Myint



ေနာက္ထပ္ ကဗ်ာတပုဒ္ကလည္း ငယ္ငယ္က သိခဲ့ဖူးတဲက ကဗ်ာ တပုဒ္ပါပဲ လူ့ေလာက သဘာ၀အရ အတားအဆီးေတြ အခက္အခဲေတြ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့မွဳ႕ေတြ နဲ႕ ၾကဳံတဲ႕အခါ ဘယ္လုိ ၿဖတ္ေက်ာ္ရင္ဆုိင္ရမယ္ဆုိတာကုိတတ္ႏုိင္သေလာက္ပုံေဖာ္ထားတာပါ ပညာေပးထားတာပါ။ ။
ထိပ္ဆံုးသို ့
တစ္ေတာင္ေပါ ္တစ္ေတာင္ဆင့္
ေတာင္အၿမင့္ပတ္ၿခံရံ
တစ္ေတာင္ဆံုးၿပန္ေတာ့တစ္လံုး က်န္ၿပန္ေပတမို ့
ဖန္ဖန္ေလ အားအင္ ႏွဳိးလို ့ရယ္
ၾကိဳးေလ်ွာက္ရၿပန္။
ခါတစ္ေလ တကယ္ပန္းတာေၾကာင့္
ေတာ္ပါဘီ ဆက္မလွမ္းခ်င္ဘု
ရပ္တန္းကရပ္မည္ၾကံ
အမွန္ေတာ့ ၿဖစ္ႏုိင္မလား။
စခဲ့မိဟာေပါ့ တစ္ေန ့မွာဆံုးရာေရာက္ပါလိမ့္
အားေလ်ွာ့ကာဆုတ္ခ်င္ စမ္း ပါ နဲ.
စိတ္ႏြမ္းအသာေျဖဦး။
မာလာေငြကန္ေရေအးရယ္ႏွင့္
ငွက္ေတးကို အာရုံဆင္လို ့
မူတစ္သြင္အားအင္သစ္ လိုက္ပါ့
ခ်စ္ဖြယ့္လူသား။ ။
ေလးခ်ိဳး အမည္မသိေရွးစာဆို



Beneath the Bough
" Here with a loaf of bread
Beneath the bough
A flask of wine, a book of verse-
and thou
Beside me singing the wilderness
And wilderness is paradise endow."
Omar Khayyam - a Persian Poet

သစ္ရိပ္သာ၀ယ္
ကဗ်ာလကၤာ၊ ဖတ္စရာႏွင့္
အစာအတြက္၊ ေပါင္မုန္ ့တစ္ရွက္ႏွင့္
တစ္ခြက္ေသာက္လို၊ ၀ုိင္ခ်ိဳခ်ိဳႏွင့္
ႏွစ္ကုိယ္ၾကည္ၿဖဴ၊ ေမာင့္ခ်စ္သူႏွင့္
အတူယွဥ္ကာ ေနရပါေသာ္
ကႏၱာရပင္၊ ၿဖစ္ပါလွ်င္လည္း
ၿမဴးရႊင္ခိုလံု၊ နိဗၺာန္ဘံုဟု
ယံုၾကည္မွတ္ထင္ႏုိင္သည္တကား။
မင္းယုေ၀